Bocock’un deyişiyle: "insanlar dünyaya modern kapitalizmin sunduğu malları tüketmek için bir dizi arzuyla birlikte gelmezler,” tüketime yönelik bu arzu reklamların da katkısıyla yaratılır/üretilir. Reklamlar metayı, arzu nesnesi olarak yansıtırken aynı zamanda toplumsal anlamla yüklü kültürel bir simge olarak da sunar. Burada, tüketici olarak arzunun öznesi yapılamaya çalışılan “ego” o ürünü kullananlara atfedilen kimliği benimsemeye yönlendirmektedir (Bocock, Robert, “Tüketim” 1997, Der Yayınları). Bu simgesel anlamlar; reklam metinlerinde ürünlerin simgelenmesinde ve promosyonlarda sunulan simgesel anlamlarla yüklü/donatılmış kimliğe, tüketim aracılığıyla sahip olunmasını sağlayabilmektir.
İşte reklamların insanlar üzerindeki bu denli büyük etkisi, arzu ve rızayı oluşturma düzeyi, ürünlere yüklediği simgesel anlamları kişiye yansıtmasındaki becerisi reklamlara yönelik düzenlemeleri zaruret haline getirmiştir. Tüketici mevzuatı, reklamlara ilişkin mevzuatta ve özellikle Resmi Gazete’nin 10.01.2015 tarih ve 29232 sayılı nüshasında yayımlanan Ticari Reklam ve haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde bu hususta önemli düzenlemeler yapılmıştır.
Mevzuatımızda reklam genel olarak; Ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak, bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurular şeklinde tanımlanmıştır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Kanun’a dayanılarak çıkarılmış olan yönetmeliklerde ticari reklamların diğer görsel, ilan ve metinlerden kolay ayırt edilebilecek şekilde hazırlaması gerektiği açıkça vurgulanmıştır. Reklamın biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır.
Özellikle, haber görünümlü metinler ya da bilgilendirme amaçlı gibi görünen görseller arasına sıkıştırılmış dolaylı reklam yapma yöntemi mevzuatımızda açıkça yasaklanmıştır. Reklam olduğu açıkça belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda, mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo ya da diğer ayırt edici şekil veya ifadelerle ticaret unvanı ya da işletme adlarının reklam yapmak amacıyla yer almasını ve tanıtıcı mahiyette sunulması mevzuatımızda örtülü reklam olarak tanımlanmıştır. Bu şekilde hazırlanmış olan kompozisyonlar idari yaptırımla karşılaşacaktır.
Reklamlar kolay ayırt edilebilir olmalıdır. Bu çerçevede mevzuatımıza göre reklamlar;
- Biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır.
- Çok kısa sürelerle imaj veren elektronik aygıt ya da başka bir araç kullanılarak veya yapılarını izleyenlerin fark edemeyecekleri ya da bilemeyecekleri bir biçime sokarak bilinçaltıyla algılanmasını sağlayan reklamlar yapılamaz.
- Reklamlar, editoryal içerikten görsel ve işitsel olarak açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalıdır.
- Herhangi bir mecrada yayınlanan yazı, yayın ve program ile özdeşleşmiş bir başlık, logo, set veya müziğin bir reklamda kullanılması halinde, söz konusu mesajın reklam olduğu tüketiciler tarafından kolaylıkla fark edilebilir olmalıdır.
- Haber bültenleriyle veya kamu hizmeti duyurularıyla özdeşleşmiş bir görüntü veya ses efektinin reklamda kullanılması halinde, söz konusu mesajın reklam olduğu tüketiciler tarafından kolaylıkla fark edilebilir olmalıdır.
Av. Ferman Kaya
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder